نرمافزارهای شبیهساز صنعت برق عموماً در ارتباط با سیستمهایی نظیر سامانه کنترل و مانیتورینگ نیروگاهها، سیستم کنترل و مانیتورینگ شبکههای برق، پستهای برق و نظایر آنها بهکار گرفته میشوند. در رده انتقال و فوق توزیع سامانههای اسکادا وEMS ، و در رده توزیع سامانههای اسکادا و DMS دارای نرمافزارهای شبیهساز هستند. حوزه دانشی مربوط به نرمافزارهای شبیه ساز صنعت برق شامل نرمافزار، سختافزار و الگوریتمهای مطالعات سیستم است. این حوزه علاوه بر نرمافزارهای شبیهساز، کلیه محصولات و سیستمهای کنترل و مانیتورینگ صنعتی در زمینه صنعت برق را در بر میگیرد.
از آنجایی که نرمافزارهای شبیهساز قابلیت پیشبینی و تخمین حالتهای مختلف را نیز دارا میباشند، در حوزه دانشی آنها از الگوریتمهای ریاضی تخمین حالت، پیشبینی وضعیت و نیز سایر الگوریتمهای مربوطه نقش مهمی خواهند داشت.
کاربرد نخست سیستمهای شبیهساز اسکادا، آموزش اپراتور میباشد. شبیهساز تحلیلگر شبکه در راستای آموزش اپراتور و کمک به وی جهت تصمیمگیری در وضعیت بحرانی مورد استفاده قرار میگیرند. شبیهسازها به بهرهبرداران این امکان را میدهند که بتوانند تغییرات مورد نظر خود را به صورت مجازی بارها بر یک شبکه که کاملاً مشابه شبکه واقعی است اعمال نموده و رفتار سیستم را مشاهده و تحلیل نمایند، و سپس در صورتیکه نتایج شبیهسازی رضایتبخش بوده و اشکالی مشاهده نشد، تغییرات مورد نظر را به سیستم واقعی اعمال کنند. به این ترتیب خطر بروز مشکلات و رخ دادن وقایع غیرقابل پیشبینی در شبکه از بین رفته و هزینهها نیز کاهش خواهد یافت.
کاربرد مهم دیگری که برای شبیهسازها در صنعت برق میتوان متصور شد امکان بررسی و ریشهیابی حوادث رخ داده در شبکه در محیطی کنترل شده، امن و بیخطر است به گونهای که میتوان با تعیین شرایط و پارامترهای مختلف و بخصوص با سریعتر کردن یا کند کردن زمان و حتی متوقف کردن آن با دقتی بالا به بررسی رویداهای قبل، بعد و حین حادثه پرداخت و مشکلاتی را که در دنیای حقیقی و سیستمهای واقعی غیرقابل مشاهده هستند را مشاهده کرده و ثبت نمود.
علاوه بر موارد مذکور، از ابزارهای شبیهساز میتوان در طراحی سیستمهای جدید و همچنین پیشبینی رفتار یک سیستم در زمان آینده نیز استفاده کرد.